Wygląd:
Jednolita bryła, najczęściej w kształcie kostki.
Kształt:
W zależności od uformowania masy, najczęściej w kształcie kostki.
Rozmiar:
Około 200 g.
Barwa:
Biała z odcieniem kremowym, jednolita, intensywniejsza na powierzchni.
Konsystencja:
Jednolita lekko twarda, zwarta, smarowna, lekko mazista o powierzchni gładkiej.
Smak:
Lekko kwaśny, śmietanowy, z lekkim posmakiem pasteryzacji.
Tradycja:
Olesno jest jednym z najstarszych miast śląskich. Region ten charakteryzuje się licznie zalesionymi terenami i dolinami pokrytymi trawami. Głównym kierunkiem produkcji rolnej na tym obszarze niezmiennie do dnia dzisiejszego jest hodowla bydła wiążąca się z produkcją mleka i wyrobów mleczarskich, a w szczególności masła.
Pierwsze wzmianki o przygotowywaniu masła pochodzą z roku 1907. „Masło robili ze śmietany ukwaszanej w wielkich baniakach, później wiadrami przelewali do maselnicy, bo nie było podłączonych rur do spuszczania, dopiero po wojnie zrobili instalację nabiałową. Masło po zrobieniu solili, ładowali w drewniane beczki i wywozili wozem konnym na stację kolejową” (Wywiad z producentem mleka na terenie Olesna). Dawniej masło wyrabiano ze śmietanki otrzymywanej za pomocą podstoju, następnie ukwaszano ją poprzez jej podgrzewanie delikatnie na piecu. Tak otrzymaną śmietanę wyrabiano w maselniczkach, płukano powstałe masło, wygniatano i formułowano w drewnianych foremkach, rzeźbionych w przeróżne wzory.
Obecnie w związku z postępem technologicznym kadzie i maselnice drewniane zastąpione zostały przez te ze stali nierdzewnej, co ułatwiło proces produkcji masła, przy jednoczesnym zachowaniu tradycyjnej technologii. Do dnia dzisiejszego masło ze śmietanki ukwaszonej przygotowywane jest niezmienioną metodą, dzięki czemu został zachowany specyficzny smak i zapach masła, który odróżnia go od innych powszechnie dostępnych na rynku.
Masło z Olesna zostało wpisane na listę produktów tradycyjnych 27 marca 2013 r. w kategorii Oleje i tłuszcze w woj. opolskim.
